کلمات ترکی ـ مغولی در کلیات شمس
نویسندگان
چکیده مقاله:
غزلیات مولانا در میان آثار شاعران فارسی، افزون بر جنبههای بسیارِ دیگر، از لحاظ واژهها نیز بیهمتاست. گستردگی دایرۀ واژههای مولانا به تناسب وسعت مفاهیم و مضامین شعر اوست. ذهن سیّال او، همچنانکه غالباً در ابداع و خلق معنی فعال است، در لفظ نیز از تنگنای واژههای رسمی آزاد است و تجارب تازه در موضوع و وزن، خود به خود سخن او را از کلمات و ترکیبات تازه مشحون کرده است. شماری از کلمات شعر مولانا ترکی ـ مغولی هستند. از این شمار بعضی همراه میراث زبانی و ادبی اهل خراسان به وی رسیدهاند و برخی به سبب حضور در قونیه و صحبت و الفت با ترکزبانان به شعر او راه یافتهاند. جستوجو در تعداد و تشخیص و تمییز این دو گروه در حد خود فوایدی دارد که شناسایی نوع گرایش مولانا به زبان ترکی و میزان تأثیر زبان و گفتار بعضی از پیرامونیان در شعر او، از جمله آنهاست. بررسیها نشان میدهد که تاکنون چنانکه باید به جمع و توضیح این مجموعه پرداخته نشده است و معنی پیشنهادی بعضی از شارحان شعر مولانا برای دستهای از آنها نیز جای تأمل دارد. در مقالۀ حاضر، با اشاره به انواع لغات ترکی ـ مغولی در غزلیات شمس و نوع تصرف مولانا در آنها، به طرح معنی واژههایی پرداخته شده است که پیش از او در نظم و نثر فارسی به کار رفتهاند. این جستوجو علاوه بر تأکید بر وسعت دایرۀ واژگان، در حد خود میتواند خوانندگان و محققان را در شناخت زبان .شعر مولانا یاری دهد
منابع مشابه
کلمات ترکی (ترکی مغولی و عثمانی) در غزلیّات مولوی
جلالالدین محمّد مولوی زبان و ادب اهل خراسان را آموخته بود و در میراث زبانی او کلماتی از زبان ترکی و ترکی مغولی وجود داشت. از سوی دیگر، او در سالهای شاعری خود، در حوزهای میزیست که زبان عامّۀ مردم آن ترکی عثمانی بود. از این رو طبیعی است که در شعر او کلماتی ترکی دیده شود؛ هم از آن کلماتی که در آثار فارسی پیش از او به کار رفتهاند و هم از گروهی که برای نخستین بار آنها را در شعر فارسی و در شعر ا...
متن کاملارتباط زبانهای ترکی و مغولی و خطا در تشخیص واژه های دخیل ترکی و مغولی در زبان فارسی
زبانشناسان، اغلب، زبانهای دنیا را در قالبِ خانواده های بزرگِ زبانی تقسیم بندی کرده اند. در مورد پیوندِ زبانهای ترکی و مغولی دو دیدگاه متفاوت وجود دارد؛ یکی از دیدگاهها، بیانگر هم خانواده بودن این دو زبان بوده و دیدگاه دیگر، با نپذیرفتن نگرش نخست، به پیوندی بینازبانی میان این دو زبان معتقد است. پیروان دیدگاهِ نخست، بر این باورند که دو زبان ترکی و مغولی در گذشته های دور از یک زبانِ واحد منشعب...
متن کاملبازتاب چهره ساقی در کلیات شمس مولانا
بازتاب چهره ساقی در کلیات شمس (غزلیات )مولانا چکیده اگرچه معنای اولیه ساقی "شراب ریزی باده گردانی" است،در متون عرفانی اما با حفظ کارکرد اولیه اش، توسع مفهومی یافته،به مقام"جان جانان و ساقی باقی"هم رسیده است. وقتی مرکزی ترین موضوع هستی شناسان مولوی عشق است،وشادی و بی غمی از اصلی ترین مظاهر آن، پیداست ساقی هم چه نقش محوری خواهد داشت،تاآنجاکه مولانا حتی برای رهایی از یگانه غم خود که هم...
متن کاملبازتاب چهره ساقی در کلیات شمس مولانا
بازتاب چهره ساقی در کلیات شمس (غزلیات )مولانا چکیده اگرچه معنای اولیه ساقی "شراب ریزی باده گردانی" است،در متون عرفانی اما با حفظ کارکرد اولیه اش، توسع مفهومی یافته،به مقام"جان جانان و ساقی باقی"هم رسیده است. وقتی مرکزی ترین موضوع هستی شناسان مولوی عشق است،وشادی و بی غمی از اصلی ترین مظاهر آن، پیداست ساقی هم چه نقش محوری خواهد داشت،تاآنجاکه مولانا حتی برای رهایی از یگانه غم خود که هم...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 12 شماره 54
صفحات 231- 259
تاریخ انتشار 2014-08-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023